Myśląc o segregacji widzimy przede wszystkim kolorowe kontenery i zużyte opakowania, nie zastanawiamy się natomiast, co dzieje się w dalszej kolejności
z plastikową butelką, aluminiową puszką po napoju, kartonowym pudełkiem czy gazetą. Tymczasem energia zaoszczędzona dzięki recyklingowi szklanej butelki pozwala zasilić komputer przez 25 min, recykling 1 tony papieru to oszczędność 26 500 litrów wody, a ponowne wykorzystanie aluminium z puszek jest o 60% tańsze niż uzyskiwanie tego surowca z rudy. Choć przytoczone powyżej przykłady są przekonujące, a o selektywnej zbiórce odpadów pisze i mówi się dużo, to niewiele osób decyduje się na segregację we własnych gospodarstwach.
Zgodnie z opracowaniami Głównego Urzędu Statystycznego, w 2009 roku w Polsce wytworzono około 111 mln ton odpadów. Odpady komunalne, czyli odpady powstające w gospodarstwach domowych, w 2009 roku stanowiły około 12 mln ton, a więc średnio każdy Polak wytwarzał około 316 kg odpadów komunalnych rocznie. „Poziom selektywnej zbiórki odpadów jest u nas bardzo niski – w statystycznej gminie wynosi on od 2% do 5%, a w sąsiadujących z nami Niemczech jest to ponad 90%! Aby poprawić te statystyki musimy zacząć segregować odpady już dziś – jest to prostsze, niż się wydaje i może przynieść wiele korzyści dla naszego środowiska i lokalnej społeczności” – mówi Justyna Toroń, Specjalista ds. Marketingu z firmy WPO Alba, i dodaje: „Wystarczy spojrzeć na sąsiadów zza Morza Bałtyckiego. W Szwecji zaledwie 3 procent odpadów trafia na wysypiska, reszta stanowi surowiec nadający się do przetworzenia, służy jako komponent do produkcji paliw i biopaliw, ogrzewa się nimi mieszkania”.
Prawo, praktyka i normy unijne
Selektywna zbiórka odpadów oraz recykling to podstawowe narzędzia ochrony środowiska. Zasady ich działania są określane przez prawo.
Według ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. pod pojęciem recyklingu "rozumie się taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu”. Wykorzystywać można w ten sposób (nawet wielokrotnie) substancje zawarte w odpadach lub poszczególne materiały – przykładem może być papier makulaturowy, z którego wytwarzana jest np. tektura falista
i codzienna prasa.
Segregacja odpadów to, z punktu widzenia ustawy, „zbieranie ich do specjalnie oznakowanych pojemników, z podziałem na rodzaj materiałów (surowców), z jakiego zostały wyprodukowane”. W Polsce najczęściej możemy spotkać pojemniki na szkło, makulaturę oraz plastik. Firma WPO Alba odbiera także odpady elektroniczne i elektryczne, wielkogabarytowe oraz niebezpieczne. Dodatkowo pozostałości po remontach można wyrzucać do oferowanych przez firmę WPO Alba kontenerów, jak i do tzw. Big Bagów – specjalnych worków na niewielkie ilości tego odpadu.
Ponieważ zobowiązania wobec norm unijnych wymagają naprawy systemu gospodarki odpadami, do 2020 roku odzysk oraz recykling surowców wtórnych z odpadów w Polsce musi wynieść minimum 50%, zaś poziom recyklingu i odzysku odpadów budowlanych minimum 70% (Dz. U. z 2011 r. NR 152, poz. 897). „We Wrocławiu pierwszy krok, umożliwiający spełnienie wymogów Unii Europejskiej, mamy już za sobą. Było nim uruchomienie przez naszą firmę sortowni odpadów komunalnych, której zadaniem jest m.in. odzysk surowców wtórnych. Działalność sortowni i równolegle rozwijany przez firmę system selektywnej zbiórki pozwala na znaczne ograniczenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach. Jako pierwsza w Polsce WPO Alba wprowadziła na dużą skalę zbiórkę makulatury „u źródła” – wrocławianie korzystają ze specjalnych pojemników przeznaczonych tylko na ten surowiec. Tak zebrane odpady poddawane są następnie procesowi recyklingu” – mówi Justyna Toroń.
Segreguję = Zyskuję
Segregując odpady nie tylko ograniczamy ich ilość we własnym otoczeniu, ale przede wszystkim chronimy zasoby naturalne - zastosowanie surowców wtórnych zmniejsza zużycie surowców pierwotnych. W wielu przypadkach powstałe odpady mogą zostać wykorzystane do wytworzenia nowych produktów, np. z przetworzonych butelek PET produkuje się odzież z polaru. Warto także pamiętać o tym, że wydobywanie surowców naturalnych skutkuje degradacją środowiska naturalnego, dlatego też wskazane jest powtórne wykorzystywanie tych, które są nośnikiem energii. Selektywna zbiórka przybliża Polskę do osiągnięcia ustalonych przez Unię Europejską poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, oddalając zagrożenie nałożenia na nasz kraj dotkliwych kar finansowych. „Zwiększone zapotrzebowanie na kontenery i worki do segregowania odpadów oznacza, że mieszkańcy Wrocławia coraz bardziej otwierają się na kwestie ekologii i recyklingu. A to cieszy” – mówi Justyna Toroń z firmy WPO Alba SA. „Odpowiednie segregowanie nie jest zadaniem męczącym, a większość odpadów opakowaniowych ze szkła, papieru, tworzyw sztucznych i metali to cenne źródło surowców wtórnych, które właściwie posegregowane, mogą zostać poddane przetworzeniu celem ponownego wykorzystania. Pamiętajmy, że Ziemi nie otrzymaliśmy w spadku po naszych przodkach, ale dzierżawimy ją od przyszłych pokoleń. I to od nas zależy ich dobrobyt”.
Co na co dzień możemy zrobić, aby ograniczyć ilość odpadów trafiających na wysypiska - radzi WPO Alba SA:
- Zmień nastawienie! Gromadzisz nie śmieci, ale odpady. Śmieci nie sposób ponownie wykorzystać. Odpady mogą nam służyć wielokrotnie. Przykład? Aluminiowa puszka
w poprzednim wcieleniu również była … puszką.
- Wyprodukowanie 1 tony papieru to ścięcie 17 drzew i zanieczyszczenie 440.000 litrów wody. Mając tego świadomość, może łatwiej przyjdzie Ci wyrzucać zużyte papiery do osobnego pojemnika koloru niebieskiego.
- Dokonuj właściwych wyborów – wybieraj napoje w butelkach szklanych, a następnie umieszczaj je w odpowiednim pojemniku – w ten sposób oszczędzasz energię równą ilości potrzebnej do zaświecenia 100 watowej żarówki przez 4 godziny!
- Unikaj jednorazowych tacek, sztućców, naczyń, maszynek do golenia - wybierz wielorazowe, trwalsze.
- Tam, gdzie nie ma możliwości uniknięcia plastikowych opakowań, staraj się użyć ich wielokrotnie, np. w plastikowych pudełkach możesz przechowywać żywność.
- Do żółtych pojemników przeznaczonych na plastik możesz wyrzucać także czyste opakowania metalowe, np. puszki aluminiowe i stalowe po napojach i konserwach.
- Do pojemników na szkło wyrzucaj odpady pozbawione nakrętek wykonanych z innych materiałów, np. metal, plastik.
- Jeżeli w opakowaniach ze szkła i plastiku znajdują się substancje gęste – należy takie opakowanie umyć bądź przepłukać.
- Przed wyrzuceniem odpadu papierowego oczyść go z wszystkich elementów wykonanych z innych tworzyw, np. spinaczy biurowych, płóciennych okładek.
- Pamiętaj, że sklepy mają obowiązek odebrać od nas tyle sztuk zużytego sprzętu elektronicznego, ile kupimy. Dotyczy to również suszarek, telefonów komórkowych czy zabawek dla dzieci - każdego przedmiotu, na którym jest znak przekreślonego koszyka.
- Zabronione jest (pod karą grzywny) wrzucanie do pojemników na zmieszane odpady komunalne zużytego sprzętu AGD, np. telewizorów, komputerów, telefonów komórkowych, radioodbiorników oraz świetlówek i termometrów.
- Nie wszystko jest dostępne dla Twojego oka – profesjonalne pojazdy wywożące odpady posiadają wewnątrz trzy przegrody. Posegregowane odpady trafiają do odpowiedniej z nich. Nie są ze sobą mieszane!
