E-commerce: co wydarzyło się w 2020 roku, jaki będzie 2021

Wojciech Tomaszewski, dyrektor ds. marketingu i e-commerce w Answear.com

Wydarzenie roku
Boję się, że lektura podsumowań mijającego roku może być wyjątkowo monotematyczna i niestety przez to nudna. Ja sam nie lubię prostych i oczywistych odpowiedzi, często staram się patrzeć na świat „szerzej” lub w inną stronę niż większość. Dlatego mam prawdziwy dylemat czy wspominać o tym, co było naprawdę najważniejszym wydarzeniem 2020 czy próbować, trochę na siłę, szukać tematów zastępczych, ale przez to bardziej ciekawych. No dobra, powiem to i z góry za to przepraszam: choćbyśmy zaklinali rzeczywistość, choćbyśmy chcieli szukać oryginalnych odpowiedzi i myśleć pozytywnie, wydarzenie roku, porażka roku, kryzys roku i rozczarowanie roku jest jedno, pandemia COVID-19.

Porażka / rozczarowanie / kryzys roku
Postanowiłem połączyć wydarzenie roku i kryzys roku w jeden punkt, a ponieważ nie chcę zanudzać czytelników Wirtualnych Mediów kolejnymi przemyśleniami na temat koronawirusa, dlatego czym prędzej przejdę do następnego pytania.

Trend roku / Człowiek roku
Wiem, że wypowiadam się jako przedstawiciel branży e-commerce, która jednak zyskała ze choćby z powodu zamknięcia sklepów stacjonarnych lub ograniczenie zakupów tradycyjnych przez ludzi, którzy obawiali się o swoje zdrowie. Dlatego tym razem nie będę wychwalał ludzi odnoszących sukcesy w handlu online, ponieważ w tym roku mieli po prostu łatwiej. Niektórym wyższa sprzedaż i sukcesy biznesowe poniekąd „spadły z nieba”, mimo że wcale nie zrobili czegoś optymalniej w porównaniu do poprzednich lat. Dla mnie człowiekiem roku jest każdy przedstawiciel branż najmocniej dotkniętych przez wirusa, który nie poddał się, który uruchomił pokłady wewnętrznej kreatywności, który zaczął szukać zleceń i klientów w inny, niestandardowy sposób i który być może zaczął robić w internecie to, co nie tak dawno internetowe w ogóle się nie wydawało. Wiem niestety, że nie wszystko dało się przenieść do internetu i dlatego tak mi żal tysięcy ludzi, których biznesy są na skraju upadku lub którzy po prostu nie mogą pracować, a co za tym idzie, nie mają teraz środków do życia. Trendem roku jest więc dla mnie przenoszenie sprzedaży, usług, kultury i sztuki, edukacji i pracy do internetu.
    
Jak pandemia wpłynęła na branżę
Pozytywnie. Są branże, które zanotowały wielkie wzrosty. Mówię tu zwłaszcza o internetowych sprzedawcach potrzeb pierwszej potrzeby (choćby artykułów spożywczych, lekarstw i artykułów medycznych, produktów zoologicznych itd.). Są branże, takie jak nasza – czyli moda, które zapewne lekko zyskały, ale ze względu na mniejszą konsumpcję całej kategorii – te wzrosty nie były już tak gigantyczne. Ubrania czy buty nie są dobrami pierwszej potrzeby, zapewne każdy z nas ma ich wystarczającą liczbę, żeby spokojnie funkcjonować przez wiele kolejnych miesięcy bez konieczności dokonania zakupów. Konsumpcja fashion spada, ponieważ nie ma wydarzeń, na które zwykle potrzebowaliśmy się ubrać w coś nowego: imprez, podróży, koncertów, wyjazdów weekendowych, wyjść do klubu, restauracji i teatru czy spotkań ze znajomymi. Poza tym widomo nadchodzącego kryzysu gospodarczego powoduje, że konsumenci są ostrożniejsi, jeśli chodzi o zakupy dóbr mniej istotnych dla ich funkcjonowania.

Mimo to, jako Answear.com, zanotowaliśmy rekordowe wyniki. Nasze przychody za ostatnie 12 miesięcy (liczone od października 2019 do września 2020) wyniosły 369 mln zł. Jednocześnie utrzymujemy wysokie, kilkudziesięcioprocentowe, dynamiki wzrostu. W listopadzie 2020 nasze przychody wzrosły o ponad 60% rok do roku. Pozwala to nam z dużym optymizmem patrzeć na wyniki za IV kwartał i co za tym idzie na wynik całego roku 2020. Po trzech pierwszych kwartałach bieżącego roku mieliśmy 263 mln zł przychodów, milion siedemset czterdzieści tysięcy transakcji, 18 mln zł EBITDA oraz 12 mln zł zysku z działalności operacyjnej. Między innymi tak pozytywne wyniki dotychczasowych miesięcy bieżącego roku i chęć dalszego rozwoju, także poprzez ekspansję zagraniczną, spowodowały, że za kilka tygodni chcielibyśmy zadebiutować na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. 8 grudnia, Komisja Nadzoru Finansowego zaakceptowała nasz prospekt emisyjny.

Z pewnością w ostatnich miesiącach mieliśmy do czynienia z dość masowym przechodzeniem niedoświadczonych zakupowiczów z offline do online, szczególnie w okresie zamknięcia wielu sklepów tradycyjnych. Jestem pewny, że część z nich przekona się zakupów online (ze względu na wygodę, ze względu na unikanie tłumów, ze względu na ceny, za względu na szerokość i atrakcyjność asortymentu) i na stałe zasili stale rosnącą bazę kupujących w internecie.

Masowe przenoszenie sprzedaży do online, także przez biznesy, które do tej pory były internetowo mocno opóźnione, spowodowało też jednak ostrzejszą konkurencję. Dynamicznie rośnie rynek reklamy online, a co za tym idzie, rosną też niestety jej koszty dla reklamodawców. Popyt i podaż kształtują nowe ceny.

Pandemia miała też jednak drugie oblicze i pokazała, że wiele biznesów zmarnowało ostatnie lata nie zauważając rewolucji internetowej. Nie były one przygotowane do takiej zmiany technologicznie. Nie były przygotowane także pod względem zasobów ludzkich. Nie miały wystarczającej płynności finansowej. Nie miały przygotowanych planów awaryjnych na wypadek załamania sprzedaży i kryzysu. Część z nich odrabia teraz zaległe zadanie domowe i przetrwa, dla części z nich może być jednak zbyt późno

Trzy najważniejsze wyzwania w 2021 roku
Dla naszej firmy to z pewnością utrzymanie wysokiej dynamiki wzrostów sprzedaży i rentowności, debiut na giełdzie oraz otworzenie biznesu w kolejnych, już ósmym i dziewiątym, kraju Europy Środkowo-Wschodniej. To będzie dla nas szczególny rok także dlatego, że wiosną zamierzamy świętować nasze okrągłe, dziesiąte urodziny.
Dla branży e-commerce to może być nadal dobry rok, choć wszystko zależy od sytuacji gospodarczej, a tej nie będę się starał przewidzieć, zostawiając to ekspertom, mimo że jestem ekonomistą z wykształcenia. Może się wszak okazać, że konsumpcja będzie spadać, a poszczególne światowe gospodarki będą przechodzić spowolnienie gospodarcze lub nawet spore kryzysy. Co może uderzyć nawet w bezpieczne, jakby się wydawało, biznesy internetowe.

Życzyłbym jednak sobie i Państwu wirusa w odwrocie, powrotu do normalności, jak najwięcej zakupów online, ale życia offline, dzieci w szkołach, pracowników (przynajmniej częściowo) w biurach, nas wszystkich w podróżach, w restauracjach, kinach, teatrach i na koncertach. I żeby każdy ekspert zapytany za 12 miesięcy przez Wirtualne Media o wydarzenie roku 2021 powiedział coś innego, coś pozytywnego, a prawie w ogóle nie pojawiały się tam za to słowa zbliżone do pandemia i kryzys.

Przemysław Żbikowski, prezes Merlin Group

Wydarzenie roku
IPO Allegro - czyli wycena przedsiębiorstwa i strategia firmy, oraz percepcja rynku.
Wydarzenie roku którego nie było – czyli wejście Amazona do Polski.
COVID – zmian zmiana preferencji konsumentów.

Porażka / rozczarowanie / kryzys roku
Brak aktywacji Amazon w Polsce.
Brak świeżości i innowacyjności na rynku e-commerce.
 
Trend roku / Człowiek roku
Wish - Piotr Szulczewski.

Jak pandemia wpłynęła na branżę
Przyspieszyła procesy transformacji technologicznej i zwiększyła konkurencyjność.
Zmieniła podejście klientów do zakupów - pokazała konsumentom nowe możliwości oraz rozwój technologii, choćby rozwój drastyczny w zakresie telemedycyny.

Trzy najważniejsze wyzwania w 2021 roku
Rozwój różnego rodzaju marketplac i ich dominująca pozycja oraz nowi międzynarodowi gracze.
Utrzymanie dynamiki post-covid.
Sytuacja gospodarcza (makro).